|
ростгўй бўлса ҳадяси келишини кутиб ота-онасининг уйида ўтиравермайдими? Аллоҳга қасамки, биронтангиз садақотлардан ноҳақ бирон нарсани олса қиёмат куни Аллоҳ ҳузурига уни орқалаб келади». Абу Довуд Бурайдадан Набий с.а.в.нинг шундай деганини ривоят қилди:
«مَنِ اسْتَعْمَلْنَاهُ عَلَى عَمَلٍ فَرَزَقْنَاهُ رِزْقًا فَمَا أَخَذَ بَعْدَ ذَلِكَ فَهُوَ غُلُولٌ»
«Биз кимни бир ишга бошчи қилиб унга маълум ризқ (маош) берсак ана шундан кейин олган нарсаси хиёнатдир». Ёки буни Росулуллоҳ с.а.в. «суҳт», яъни ҳаром мол, деб атадилар. Хатиб «Талхисул Муташобиҳ»да Анасдан ривоят қилиб чиқаришича, Набий с.а.в. бундай дедилар:
«هَدَايَا الْعُمَّالِ سُحْتٌ»
«Амалдорларга берилган ҳадялар суҳтдир». Масруқ Ибн Масъуддан ҳикоя қилишича, ундан «суҳт» ҳақида «у порами?», деб сўралганида Ибн Масъуд: «Йўқ, лекин суҳт бир киши ўзига қилинган зулмга қарши сендан ёрдам сўраб, сенга ҳадя беришидир. Сен қабул қилмагин», деб жавоб берди. Тобеинлар имомларидан бири Ибн Саламанинг туғишган укаси Абу Воил бундай деди: «қози ҳадя олса суҳт еган бўлибди. Пора олса уни куфрга олиб боради». Бу ҳадислар, яъни Абу Ҳамид ривоят қилган ҳадис ва Анас ривоят қилган ҳадиснинг ҳаммасида омма ишларини бошқарадиган кимсаларга бериладиган ҳадяларнинг ҳаром эканлиги очиқ айтилди. Муайян ишни қилиб берганидан кейин ҳадя бериладими ёки қилиб беришидан олдинми ёки бирон ишда салоҳият эгаси бўлгани учун ҳадя қилинадими ёки манфаатни бажариб бера оладиган кимса ҳузурида обрўси борлиги учун ҳадя қилинадими, буларнинг барчаси ҳаромдир. «Амалдорларга бериладиган ҳадялар суҳтдир», деган ҳадисда «ҳадялар» лафзи умумий келгани учун амалдорларга бериладиган барча ҳадяларни ўз ичига олади. Амалдорларга одамлар манфаатларини эвазига ҳеч нарса олмай бажариб бериш ўзининг вазифаси бўлган, бажариб бериши вожиб бўлган ҳар бир кимса қиёс қилинади. Ана шу манфаатни бажариб берармикин деган умидда турган кишидан ҳадя олиши ҳаром бўлади. Масалан полициячи, ширкат бошлиғи, амалдорлар бошлиғи ва шуларга ўхшаган кимсаларнинг ҳадя олиши ҳаром бўлади ва ҳадя улар учун суҳт бўлади.
410-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434